Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliğinde başlatılan Kurtuluş Savaşı, düşman işgali altındaki Anadolu ve Rumeli topraklarında tarihe yön veren olaylar arasında yer alıyor. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), 23 Nisan 1919 tarihinde açılarak Cumhuriyet’in ilanına giden yolda önemli bir adım atmıştır.
TBMM’nin açılışı, kurtuluş mücadelesinin en kritik aşamalarından birini temsil etmektedir.
Osmanlı İmparatorluğu’nun Birinci Dünya Savaşı’ndan mağlup çıkmasının ardından, Mondros Mütarekesi’ne rağmen ülkenin işgallere maruz kalmasıyla birlikte, Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak basmıştır.
Amasya Tamimi ve ardından gerçekleşen Erzurum ve Sivas kongreleri, “ulusun egemenliğinin yine ulusun tarafından sağlanacağı” kararlarını alarak bağımsızlık mücadelesini güçlendirmiştir.
Osmanlı Mebusan Meclisi, 1919 sonbaharında yapılan seçimlerin ardından 12 Ocak 1920’de 168 üyesinden 162’sinin katılımıyla toplandı. Mustafa Kemal, Erzurum milletvekili olarak seçilmişti ancak o dönemde Ankara’da kalmayı tercih etti. Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti taraftarı milletvekillerinin ağırlıkta olduğu bu Meclis, 28 Ocak 1920’de gerçekleştirdiği gizli oturumda Misakımilli’yi kabul etti.
İstanbul’un 16 Mart 1920’de işgali ve Milli Mücadele yanlılarının tutuklandığı dönemde, milletvekilleri ve aydınlar Ankara’ya doğru hareket etmeye başladı.
Mebusan Meclisi de, 18 Mart 1920’de son toplantısını gerçekleştirmiş ve Meclisin süresiz olarak tatil edilmesine karar vermiştir.
Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mart 1920’de yayımladığı genelgeyle “Ankara’da olağanüstü yetkili bir Meclis”in toplanacağını açıkladı.
Genelgede, “Ulusun bağımsızlığını ve devletin kurtarılmasını sağlayacak önlemleri düşünerek uygulamak amacıyla ulusça olağanüstü yetki verilecek bir Meclis’in Ankara’da toplanması ve dağıtılan mebuslardan Ankara’ya gelebileceklerin bu Meclise katılmaları” talep edilmiştir.
Seçimle belirlenen milletvekillerinin yanı sıra dağıtılan Osmanlı Mebusan Meclisi’nden Ankara’ya gelen milletvekillerinden 84’ü, ilk TBMM’de yer almıştır. Mustafa Kemal, 22 Nisan 1920’de TBMM’nin açılışını kamuoyuna duyurdu.
23 Nisan 1920’de, Hacıbayram Camisi’nde kılınan cuma namazı ve kesilen kurbanların ardından ilk TBMM, İttihat ve Terakki Kulübü binasında faaliyete geçti. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılması, Cumhuriyet’in kurulması sürecinde büyük bir dönüm noktası olmuştur.
“Milletin irade ve amaçlarına uymayanların talihi hüsrandır, çökmedir”
TBMM, kuruluşundan bu yana milli iradenin tecelligahı olmuştur. Meclisin ilk Başkanı Mustafa Kemal Atatürk, Meclisin 4. toplantı yılının açılışında bu konunun önemini şu sözlerle vurgulamıştır:
“Hep birlikte bakışlarımızı, vicdanımızın merkezi olan millete dikelim. Orada erdemin, vefa ve içten bağlılığın, yenileme arzusunun, egemenlik aşkının ve geleceğin sönmeyen ateşi yanmaktadır. Bu kutsal ateş, kendi içindeki bilgisizlik ve karanlığı yakacak ve bağımsızlığımızın önüne dikilecek olan bütün engelleri yıkacaktır. Efendiler, millet önünde, onun hak ettiği bağımsızlığın önünde, onun layık olduğu gelişme ve yenileme arzusu önünde, her kuvvet ancak milletin irade ve amaçlarına uymak şartıyla yaşayabilir. Milletin irade ve amaçlarına uymayanların talihi hüsrandır, çökmedir.”
98 yıldır çocuk bayramı olarak kutlanıyor
23 Nisan’ın, Milli Bayram olarak kabul edilmesine dair kanun, Birinci Büyük Millet Meclisi’nin açılışından bir yıl sonra, 23 Nisan 1921 tarihinde onaylanmış ve 2 Mayıs 1921’de yürürlüğe girmiştir.
23 Nisan, 1921’de milli bayram olarak kutlanmaya başlarken, 1927 yılında Atatürk’ün himayesinde ilk kez Çocuk Bayramı olarak kutlanmıştır. Atatürk’ün çocuklara hediye ettiği bu özel gün, 98 yıldır çocuk bayramı olarak büyük bir coşkuyla anılmaktadır. 23 Nisan, 27 Mayıs 1935 tarihinde çıkarılan Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun ile “Ulusal Egemenlik Bayramı” olarak kutlanmaya devam etmiş, 1981 yılında yapılan düzenlemeyle “23 Nisan Ulusal Egemenlik Bayramı” ismi “Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” olarak değiştirilmiştir.
İlk kez 6 ülkenin katılımıyla uluslararası boyut kazanan bu milli bayramda, 1979’da dünyanın dört bir yanından çocuklar Türkiye’ye gelmeye başlamıştır. Türkiye, çocuklarına bayram hediye eden ve bu özel kutlamayı dünyayla paylaşan tek ülke olma özelliğini sürdürmektedir.
