Ticaret Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Kurul, sosyal medya platformları üzerinden yapılan reklamları inceledi.
Mevzuatta “sosyal medya etkileyicisi” olarak adlandırılan “influencer”ların faaliyetlerini denetlemek amacıyla Reklam Özdenetim Kurulu görevlendirildi ve Sosyal Medya Reklamlarının Yapay Zeka ile Taranması Projesi Mart 2022’de başlatıldı.
Proje kapsamında influencer paylaşımlarının reklam olduğunu açık ve anlaşılır bir şekilde belirtmemiş olma oranı yüzde 57’den yüzde 11’e düştü.
Kurulun yaptığı çalışmalar sonucunda tüketicilerin sosyal medya reklamlarına yönelik farkındalığının artmasıyla başvuru sayısında da bir artış gözlemlendi. Tüketici şikayetleri uzmanlar tarafından incelenerek başvuru şartlarını sağlayanlar değerlendirildi ve Kurul, aykırılık durumlarında gerekli idari yaptırımları uyguladı.
Kurul, bu yılın ilk 6 ayında 39 influencera durdurma cezası ve 11 influencera idari para cezası verme kararı aldı. Durdurma cezası, mevzuata aykırı reklamların düzeltilmesini veya kaldırılmasını içerir.
Mevzuata aykırı paylaşımlarda dikkate alınan unsurlar arasında haksız içerik, tekrar, takipçi sayısı, influencer’ın elde ettiği menfaatler ve ekonomik durumu yer alırken, Kurul durdurma ve idari para cezalarını aynı anda uyguladı.
Geçen yıl mevzuata aykırı reklam yapan bir influencera verilen idari para cezası 347 bin 128 lira iken, bu yıl yeniden değerleme oranında artırılarak 550 bin 59 lira oldu.
Geçen yıl 5 influencera 1 milyon 352 bin 808 lira idari para cezası verilirken, bu yılın ilk 6 ayında 11 influencera 5 milyon 35 bin 994 lira idari para cezası verilmesine karar verildi. Böylece toplamda 1,5 yıllık dönemde 6 milyon 388 bin 802 lira para cezası kesildi.
2023 yılında toplam 77 sosyal medya hesabına idari yaptırım uygulanırken, bu rakam 2024’ün ilk yarısında 50’ye düştü. Bazı influencerlar, bir markaya ait ürün veya hizmeti tanıtan paylaşımlarında açık bir şekilde reklam yapmadıkları için idari yaptırım aldı.
Ayrıca, bazı influencerlara sağlık beyanı içeren ifadelerde bulundukları, sağlık hizmetlerine yönlendirdikleri, yasaklı ürünleri tanıttıkları, kozmetik ürünlerle ilgili abartılı ifadeler kullandıkları ve mevzuata aykırı ifadeler içeren takviye edici gıda reklamları yaptıkları için idari yaptırım uygulandı.
